Nhiễm trùng urinary tract infection là một trong những loại nhiễm trùng phổ biến nhất, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới mỗi năm. Chúng xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào hệ tiết niệu, bao gồm thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Mặc dù phổ biến, UTIs không phải là một bệnh đồng nhất. Chúng được phân loại thành hai loại chính dựa trên phần của urinary tract infection bị ảnh hưởng: nhiễm trùng urinary tract infection trên và dưới. Hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại này rất quan trọng để chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Mục lục
Nhiễm Trùng urinary tract infection Là Gì?
Trước khi đi sâu vào chi tiết về nhiễm trùng (urinary tract infection) trên và dưới, cần hiểu rõ khái niệm cơ bản về UTIs. Nhiễm trùng urinary tract infection xảy ra khi vi khuẩn có hại, thường là Escherichia coli (E. coli), xâm nhập vào hệ tiết niệu và bắt đầu nhân lên. Một số trường hợp có thể nhẹ, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, chúng có thể trở nên nghiêm trọng và gây ra biến chứng. Phụ nữ dễ bị UTIs hơn nam giới do niệu đạo ngắn hơn, tạo điều kiện cho vi khuẩn dễ dàng tiếp cận bàng quang.
Nhiễm Trùng urinary tract infection Dưới
Nhiễm trùng urinary tract infection dưới, thường được gọi là nhiễm trùng bàng quang hoặc viêm bàng quang, là nhiễm trùng chủ yếu ảnh hưởng đến bàng quang và niệu đạo. Loại này phổ biến hơn nhiễm trùng urinary tract infection trên và thường ít nghiêm trọng hơn nếu được điều trị sớm.
Triệu Chứng của Nhiễm Trùng Urinary Tract Infection Dưới
Các triệu chứng thường gây khó chịu, bao gồm:
- Thường xuyên và cấp thiết muốn đi tiểu, ngay cả khi chỉ có một lượng nhỏ nước tiểu.
- Cảm giác nóng rát khi đi tiểu.
- Nước tiểu đục hoặc có mùi hôi mạnh.
- Có máu trong nước tiểu (tiểu ra máu), có thể xuất hiện màu hồng hoặc màu nâu cola.
- Đau bụng dưới hoặc khó chịu ở vùng chậu.
Nguyên Nhân Gây Nhiễm Trùng Urinary Tract Infection Dưới
Phần lớn các trường hợp nhiễm trùng urinary tract infection dưới là do vi khuẩn từ đường tiêu hóa xâm nhập vào niệu đạo. Các yếu tố có thể góp phần gây nhiễm trùng bao gồm vệ sinh kém, quan hệ tình dục, hoặc hệ miễn dịch suy giảm.
Điều Trị Nhiễm Trùng Urinary Tract Infection Dưới
Nhiễm trùng urinary tract infection dưới thường được điều trị bằng một liệu trình ngắn hạn kháng sinh do bác sĩ kê đơn. Uống nhiều nước và sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn cũng có thể giúp giảm triệu chứng trong khi chờ đợi nhiễm trùng khỏi.
Biến Chứng Của Nhiễm Trùng Urinary Tract Infection Dưới Không Điều Trị
Mặc dù thường dễ điều trị, nhưng nếu bỏ qua, nhiễm trùng urinary tract infection dưới có thể lan lên urinary tract infection trên, dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn.
Nhiễm Trùng Urinary Tract Infection Trên
Nhiễm trùng urinary tract infection trên, hoặc nhiễm trùng thận (pyelonephritis), ít phổ biến hơn nhưng nghiêm trọng hơn rất nhiều. Nhiễm trùng này xảy ra khi vi khuẩn di chuyển từ bàng quang hoặc niệu đạo lên thận và niệu quản.
Triệu Chứng của Nhiễm Trùng Urinary Tract Infection Trên
Nhiễm trùng urinary tract infection trên thường gây ra các triệu chứng toàn thân rõ rệt hơn, bao gồm:
- Sốt cao và ớn lạnh.
- Đau ở hai bên hoặc lưng, thường gần xương sườn dưới.
- Buồn nôn và nôn.
- Mệt mỏi nghiêm trọng.
- Lú lẫn, đặc biệt ở người lớn tuổi.
Nguyên Nhân Gây Nhiễm Trùng Urinary Tract Infection Trên
Nhiễm trùng urinary tract infection trên thường bắt đầu từ nhiễm trùng urinary tract infection dưới không được điều trị hoặc quản lý hiệu quả, cho phép vi khuẩn di chuyển lên. Những người có cấu trúc bất thường trong urinary tract infection hoặc mắc các bệnh như sỏi thận có nguy cơ cao hơn.
Điều Trị Nhiễm Trùng Urinary Tract Infection Trên
Do mức độ nghiêm trọng, nhiễm trùng urinary tract infection trên thường cần điều trị tích cực hơn. Bệnh nhân có thể cần nhập viện nếu nhiễm trùng nặng hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao như phụ nữ mang thai, người suy giảm miễn dịch, hoặc có bệnh nền. Điều trị thường bao gồm liệu trình kháng sinh kéo dài hơn, thường được truyền qua đường tĩnh mạch.
Biến Chứng Của Nhiễm Trùng Urinary Tract Infection Trên
Nếu không được điều trị, nhiễm trùng urinary tract infection trên có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như:
- Tổn thương hoặc sẹo thận vĩnh viễn.
- Nhiễm trùng huyết, một tình trạng nguy hiểm khi nhiễm trùng lan vào máu.
- Biến chứng thai kỳ, bao gồm sinh non hoặc cân nặng trẻ sơ sinh thấp.
Phòng Ngừa Nhiễm Trùng Urinary Tract Infection
Dù đã từng bị nhiễm trùng urinary tract infection hay muốn tránh hoàn toàn, phòng bệnh hơn chữa bệnh. Dưới đây là một số mẹo đơn giản để giữ cho hệ tiết niệu khỏe mạnh:
- Uống Nhiều Nước: Uống đủ nước để loại bỏ vi khuẩn.
- Vệ Sinh Tốt: Lau từ trước ra sau sau khi đi vệ sinh để ngăn vi khuẩn lây lan.
- Đi Tiểu Thường Xuyên: Đừng nhịn tiểu quá lâu, vì điều này có thể thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn.
- Chăm Sóc Sau Quan Hệ Tình Dục: Đi tiểu sau quan hệ để giúp loại bỏ vi khuẩn.
- Tránh Kích Ứng: Tránh các loại xà phòng mạnh hoặc sản phẩm có hương liệu có thể gây kích ứng niệu đạo.
- Điều Chỉnh Chế Độ Ăn Uống: Thêm quả nam việt quất hoặc thực phẩm bổ sung nam việt quất vào chế độ ăn uống của bạn—chúng chứa các hợp chất có thể giúp ngăn vi khuẩn bám vào urinary tract infection.
Khi Nào Nên Gặp Bác Sĩ
Trong khi các nhiễm trùng nhẹ có thể được quản lý tại nhà bằng cách uống nhiều nước và nghỉ ngơi, điều quan trọng là phải biết khi nào cần tìm kiếm lời khuyên y tế chuyên nghiệp. Nếu bạn có các triệu chứng như sốt cao, đau dai dẳng, hoặc có máu trong nước tiểu, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức. Đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng urinary tract infection trên hoặc một biến chứng cần được xử lý khẩn cấp.
Kết Luận
Nhiễm trùng urinary tract infection, dù là trên hay dưới, đều có thể gây khó chịu và thậm chí nguy hiểm nếu bị bỏ qua. Trong khi nhiễm trùng urinary tract infection dưới phổ biến hơn và thường dễ điều trị, nhiễm trùng urinary tract infection trên đòi hỏi can thiệp y tế nghiêm trọng và kịp thời. Bằng cách hiểu rõ các triệu chứng, nguyên nhân và phương pháp điều trị của cả hai loại, bạn có thể chủ động bảo vệ sức khỏe tiết niệu của mình. Hãy luôn chú ý vệ sinh cá nhân, uống đủ nước, và đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ y tế khi cần—hệ tiết niệu của bạn sẽ cảm ơn bạn!
